Politieke partijen beloven extra geld voor de zorg

In een bomvol Beatrixtheater in Utrecht vond 13 november jl. Het Grote Zorgdebat plaats, een initiatief van de KNMG gesponsord door NVM-mondhygiënisten en vele andere zorgorganisaties. Het resultaat was een boeiend en stevig inhoudelijk debat waarin de kandidaat-Kamerleden hun visies deelden op de toekomst van de zorg. Opvallend is dat in de verkiezingsprogramma’s van de meeste politieke partijen er meer geld voor de zorg wordt uitgetrokken. Dat is een trendbreuk en op zich goed nieuws na vele jaren van focus op kostenbeheersing in de zorg. Echter in de formatie wordt pas duidelijk wat er van deze plannen overblijft.

Centrale thema’s
Voor het debat waren de kandidaat-zorgwoordvoerders van VVD, CDA, GroenLinks/PvdA, D66, ChristenUnie, SP, BoerBurgerBeweging (BBB), Nieuw Sociaal Contract (NSC) en PVV uitgenodigd. In afwisselende formaties gingen zij met elkaar in debat over vier centrale thema’s: preventie, arbeidsmarkt, passende zorg en vergrijzing.

Betere salarissen en terugdringen regeldruk
Tijdens het debat werd duidelijk dat er een meerderheid was voor het terugdringen van gezondheidsverschillen in Nederland. Hoewel er verdeeldheid bleef over de vraag of dit wettelijk moet worden vastgelegd of niet. Een aantal partijen koppelde deze discussie aan bestaanszekerheid, omdat armoede en onzekerheid over een baan tot stress en gezondheidsproblemen kan leiden. Bij het debat over het thema arbeid was er aandacht voor marktconforme salarissen. Daarnaast uitten de meeste partijen de wens om het werken in de zorg aantrekkelijker te maken door de regeldruk te verminderen.

Mondzorg in het basispakket
Een ander heet hangijzer in de campagne werd aangesneden door Julian Bushoff, van GroenLinks/PvdA, namelijk: mondzorg in het basispakket. Dit is volgens deze politicus een oplossing voor de zorgmijding en het armoedeprobleem van veel Nederlanders die nu geen mondzorg hebben. Meerdere partijen willen mondzorg in het basispakket: CU, SP, Partij voor de Dieren, BBB, NSC, Volt, Denk en PVV. Er zijn verschillende varianten van mondzorg die worden voorgesteld: van acuut tot preventieve mondzorg. Zo wil de Christen Unie het basispakket uitbreiden met preventieve behandelingen, periodieke controle en het herstellen van gaatjes. Een meerderheid in de Tweede Kamer kan na de verkiezingen een keuze maken voor de invoering van mondzorg in het basispakket.

Minder eigen risico
De zorguitgaven stijgen gemiddeld met 13 miljard euro per jaar. Enkele partijen laten de zorguitgaven zelfs meer toenemen dan dit scenario, GroenLinks-PvdA het meest. Deze partij verlaagt het verplichte eigen risico met honderd euro per persoon. De VVD, D66, het CDA en de ChristenUnie bevriezen het eigen risico op het huidige niveau. GroenLinks-PvdA, de ChristenUnie en Volt breiden het basispakket in de Zorgverzekeringswet (Zvw) uit. De VVD bevriest de inhoud van het basispakket, zodat deze niet langer automatisch meegroeit met de stand van wetenschap en praktijk. Alle partijen, behalve JA21, willen een hoofdlijnenakkoord afsluiten om de groei van de Zvw-uitgaven te dempen.

Minder zzp’ers in de zorg
Vrijwel alle politieke partijen vinden dat er te veel zzp’ers in de zorg werken. Werken in loondienst moet aantrekkelijker worden. CDA en GroenLinks/PvdA willen een maximumnorm aan zzp’ers instellen. En de andere partijen? BBB vindt dat de vlucht naar zzp-schap moet worden voorkomen. D66 ziet vooral dat het werken in loondienst aantrekkelijker moet worden. Het verlichten van administratieve lasten en meer zeggenschap van de zorgprofessional moet hier een bijdrage aan leveren.

Preventie belangrijk
Alle partijen vinden preventie belangrijk. Het belasten van suikerhoudende dranken, ongezonde producten ontmoedigen in schoolkantines en het stimuleren van gezonde voeding wordt vaak door politieke partijen genoemd. Marketing van ongezonde producten gericht op kinderen en jongeren komt regelmatig aan orde. Het is in de meeste partijprogramma’s niet duidelijk of er meer investeringen in preventie komen. Groen Links/PvdA is hier het meest concreet over. De regionale zorgfondsen worden gestimuleerd om 5% van hun budgetten te besteden aan preventie, en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport moet meer geld uitgeven aan preventie. Ook over de rol van de overheid wordt verschillend gedacht. Het CDA ziet de inzet op een gezonde levensstijl als een gedeelde verantwoordelijkheid van overheid, marktpartijen en samenleving. De SP ziet een actievere rol van de overheid: preventie begint met een stevige aanpak van de suiker-, vet- en tabaksbedrijven en hun lobby. We gaan producenten van ongezonde producten strenger controleren en reguleren.

Spannende verkiezingen en formatie
Op dit moment is het onvoorspelbaar wie straks het kabinet gaan vormen. Ook de verkiezingen zijn tot op de meet spannend. Vanuit NVM-mondhygiënisten zullen we de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten houden en waar mogelijk onze inbreng leveren in het belang van de mondhygiënisten en de preventieve mondzorg.